کشت کلزا در مناطق گرمسیر

عملیات تهیه زمین در مناطق گرمسیر

کلزا گیاهی بذر ریز بوده و شرایط نامناسب خاک و کلوخه بودن بستر بذر میتواند باعث کاهش سطح سبز گردد. لذا ایجاد بستری نرم و عاری از کلوخه ضرورت دارد. باتوجه به اینکه کلزا در مناطق گرمسیر درتناوب با گندم کشت میشود مدیریت بقایای گیاهی گندم حائز اهمیت است. در این مناطق خاکورزی و کاشت با کمبینات بیشترین عملکرد را داشت .
در استان گلستان بارندگی های پیاپی در فصل پاییز و افزایش رطوبت خاک بعد از برداشت سویا در منطقه و تاخیر در شخم و عملیات تهیه زمین باعث آماده سازی نامطلوب بستر بذر و عدم یکنواختی سبز شدن بذور کلزا میگردد که این شرایط گاهاً زمان کاشت را بیش از یک ماه به تأخیر انداخته و رشد اولیه و جوانه گیاه را با سرما مواجه میسازد و موجب خسارت از طرف برخی آفات گیاهی میگردد. از اینرو در مناطق مذکور خاکورزی حفاظتی توصیه میشود. در استان گلستان جهت خاکورزی کلزا، ادوات خاکورزی حفاظتی مورد توصیه شامل خاکوزرهای مرکب و چیزل پکرها میباشد.

نحوه کشت ومیزان بذر در مناطق گرمسیر

بعلت ریز بودن بذر کلزا کشت آن به صورت سطحی و حداکثر درعمق ۲تا ۱/۵ سانتیمتر باید صورت گیرد . از بذرکارهای پنوماتیک و یا بذرکارهایی که یونجه و شبدر را کشت میکنند نیز میتوان استفاده نمود از سایر بذرکارها مجهز به موزع ریزدانه کار نیز میتوان استفاده نمود به شرط آنکه عمق کشت بیش از ۲ سانتیمتر نباشد .

میزان بذر مصرفی کلزا در مناطق گرمسیر با ارتفاع کم مانند شمال خوزستان ۷تا ۶ کیلوگرم درهکتار و در مناطق گرمسیر با ارتفاع بالا مانند شهرستان یها پلدختر ( لرستان)، سرپل ذهاب (کرمانشاه) ۸تا ۷ کیلوگرم در هکتار خواهد بود.

رقم کلزا در مناطق گرمسیر

هیبریدهای Hyola308 و Hyola401 درمناطق دیم خوزستان واکثر مناطق دیم گرمسیر دارای عملکرد بالاتری نسبت به سایر ارقام نظیر Shiralee وRGS003 بوده اند. خردل روغنی رقم صادق با تحمل خشکی و مقاومت به ریزش کاملاً مناسب این مناطق است . زودرسی از فاکتورهای مهم برای انتخاب رقم مورد کشت در این مناطق است به طوری که مرحله پرکردن دانهها قبل از تنشهای گرما و خشکی اوایل اردیبهشت به پایان رسیده باشد.

کود مورد نیاز در مناطق گرمسیر

برای تولید حدود یک تن دانه کلزا مصرف ۶۰ کیلوگرم ازت خالص و ۴۵ کیلوگرم درهکتار فسفر خالص ازمنبع سوپر فسفات تریپل توصیه می .شود مقادیر دقیق توصیه کودی با انجام آزمون خاک تعیین میگردد .
باتوجه به اینکه کلزا نیاز به گوگرد دارد از کود سولفات آمونیوم جهت منبع کودی ازته استفاده شود تا گوگرد نیز دراختیار گیاه قرار گیرد . زمان مصرف کودهای فوق همزمان با کاشت ه ب صورت جایگذاری در زیر بذر است.

تاریخ کشت کلزا در مناطق گرمسیر

زمان مناسب کاشت کلزا در مناطق گرمسیر نیمه دوم آبان ماه تا دهه اول آذرماه میباشد. تاخیر درکشت باعث از دست دادن بارندگیهای اول فصل زراعی شده و عملکرد را کاهش میدهد. در مناطق گرمسیر با ارتفاع بالا تأخیر در کشت بیشتر ضمن از دست دادن بارشهای اول فصل ممکن است باعث ایجاد خسارت سرما و کاهش شدید سطح سبز مزارع شود.

کنترل علف های هرز در مناطق گرمسیر

کشت کلزا در مناطق گرمسیر تنها در تناوب گندم و جو بوده و میتوان با استفاده از سموم گالانت (۳لیتر در هکتار)، گالانت سوپر (۰/۸ لیتر در هکتار ،) نابواس (۳ لیتر در هکتار) و فوکوس (۲ لیتر درهکتار) علاوه بر کنترل علفهای هرز باریک برگ با گندم یا جو سبز شده در اثر ریزش نیز مبارزه نمود .
زمان سمپاشی باید در مرحله قبل از ساقه رفتن کلزا باشد و درجه حرارت محیط نیز میبایست در شب و روز به ترتیب کمتر از ۲ و ۱۲ درجه سانتیگراد نباشد برای کنترل علف های هرز پهن برگ نیز از علفکش لونترل (۰/۸ لیتر در هکتار) استفاده میگردد.

مبارزه با آفات و بیماری ها در مناطق گرمسیر

بررسی های مشاهده های در اکثر مزارع دیم کلزا نشان داده است که در شرایط دیم بیماری مهمی این زراعت را تهدید نمیکند و بیشترین میزان خسارت بعلت آفات بوده است. مهمترین آفات کلزا شامل:

شته کلزا

از آفات مهم کلزاست که با مکیدن شیره گیاهی باعث کاهش شدید رشد و تغییر شکل اندامهای گیاهی میشود. آلودگی مزارع کلزا از حاشیه شروع شده و حذف علفهای هرز و کلونکوبی حاشیه مزارع میتواند در کنترل این آفت مؤثر باشد. درصورت ایجاد آلودگی بیشتر میتوان با یکی از سموم سیستمیک مانند متاسیتوکس (۱/۵ لیتر در هکتار)، اکاتین (۲ لیتر در هکتار)، دیماکرون (۰/۵ لیتر درهکتار) و پریمور (۱ لیتر در هکتار) اقدام به سمپاشی و کنترل این آفت پرداخت.

سوسک پلن خوار کلزا

این آفات در اکثر مزارع کلزا مشاهده می شود اما مبارزه با آن زمانی ضرورت دارد که تراکم جمعیت آن در مزرعه زیاد باشد. این آفات در زمان غنچه دهی و گلدهی به مزارع حمله کرده و با تغذیه از پولنهای داخل گل باعث از بین رفتن غنچه ها و گلها شده و عملکرد را به شدت کاهش میدهد.
به منظور کنترل جمعیت این آفات توان ظروف پلاستیکی به رنگ آبی که از آب پر شده اند در فواصل حدود ۱۰ متری در سطح مزرعه قرار داد. در صورت نیاز به سمپاشی بر علیه این آفات میتوان از سموم فوزالون (۲/۵ لیتر در هکتار) و اندوسولفان (۳/۵تا ۳ لیتر در هکتار) استفاده نمود.

سوسک منداب 

از آفات مهم کلزا در زمان روزت است. این آفات با تغذیه از برگهای کلزا باعث کاهش مقاومت به سرما و نیز کاهش عملکرد خواهد شد. برای مبارزه با این آفات از سموم فوزالون (۳تا ۲ لیتر در هکتار)، دیازینون (۱/۵ لیتر در هکتار) و اکامت (۲تا ۱/۵ لیتر در هکتار) میتوان استفاده نمود.

آفت پرندگان کلزا

در برخی از مناطق گرمسیر کشور خسارت پرندگان در زمان سبز شدن و دوبرگ کوتیلدونی و یا دوبرگ واقعی مشاهده شده است. این خسارت گاهاً منجر به از بین رفتن کامل برخی از مزارع شده است.
راههای کاهش خسارت پرندگان تنها از طریق افزایش سطح زیر کشت کلزا، ایجاد صدا و نصب مترسک در مزرعه و نیز پاشیدن پودر گوگرد در سطح مزرع ه ممکن است . در برخی از مناطق این پرندگان مهاجر بوده و با کاشت به موقع کلزا میتوان محصول را از گزند آنها دور نگه داشت.

برداشت کلزا در مناطق گرمسیر

زمان برداشت کلزا را میتوان با مشاهده بذور داخل غلافها تعیین نمود. هنگامی که رنگ بذور به قهوهای و یا سیاه تبدیل شود و غلاف کلزا نیز به اندازه کافی خشک شده به طوریکه با فشاردادن آن در بین دو دست به راحتی دانهها از غلاف خارج شوند میتوان آنرا برداشت نمود، در این هنگام رطوبت بذرها حدود -۱۲ ۱۰ درصد است.

کلزا به ریزش حساس بوده و اگر تنها ده روز پس از رسیدن برداشت نشود غلافها شروع به بازشدن کرده و ریزش به شدت آغاز میشود. برداشت کلزا در مناطق گرمسیر بوسیله کمباین غلات میسر بوده و نیاز به تنظیمات جزئی دارد